Wagi i miary

Opis zwierzęcia

Świstun zwyczajny (Mareca penelope) to średniej wielkości, atrakcyjny ptak wodny należący do rodziny kaczkowatych. Charakteryzuje się wyjątkowym połączeniem cech fizycznych i zachowań, które sprawiają, że jest on interesującym obiektem obserwacji dla ornitologów i miłośników przyrody.

Wymiary ciała świstuna zwyczajnego oscylują wokół 42-50 cm długości, a rozpiętość skrzydeł może osiągać od 70 do 80 cm. Samce, zwane również kryzlakami, są łatwo rozpoznawalne dzięki swojemu barwnemu upierzeniu. W okresie godowym ich głowa ma piękną, ciepłą, kasztanową barwę z charakterystyczną, szeroką, zielonkawą przepaską biegnącą od oka do tylnej części głowy. Pierś jest różowa, a boki ciała szare z delikatnymi paskami. Najbardziej charakterystycznym elementem jest jednak biały brzuch i czarna, krótka ogonowa część ciała z charakterystycznym białym "lusterkiem" na skrzydłach.

Samice i młode ptaki są mniej okazałe, ubarwione skromniej w odcieniach brązu i szarości, co stanowi doskonałe kamuflaż wśród roślinności wodnej i brzegowej. Mimo to, również u nich można dostrzec białe "lusterko" na skrzydle, będące ważną cechą rozpoznawczą gatunku.

Świstuny zwyczajne są ptakami wędrownymi. Ich letnie tereny lęgowe rozciągają się od Islandii i północnej Europy aż po Syberię. Zimą przenoszą się do cieplejszych rejonów – Europy Zachodniej, południowej Europy, północnej Afryki oraz południowo-zachodniej Azji. W Polsce można je spotkać głównie w czasie przelotów, choć niektóre obszary kraju są ważnymi miejscami ich zimowisk.

Świstuny zwyczajne odżywiają się głównie roślinami wodnymi, ale w ich diecie znajdują się także małe owady, skorupiaki i inne drobne zwierzęta wodne. Poszukiwanie pożywienia odbywa się zazwyczaj na płytkich wodach, gdzie ptaki mogą łatwo dosięgnąć roślinności wodnej.

Zachowania godowe samców są szczególnie interesujące i obejmują różnorodne pokazy, w tym charakterystyczne "świstnięcia", po których gatunek ten otrzymał swoją nazwę. Te dźwięki są ważnym elementem komunikacji między ptakami, szczególnie w okresie godowym.

Ochrona świstuna zwyczajnego koncentruje się głównie na zachowaniu jego siedlisk lęgowych i zimowisk, które są zagrożone przez działalność człowieka, taką jak osuszanie terenów mokradłowych czy zanieczyszczenie środowiska. Jako gatunek objęty jest ochroną na mocy wielu międzynarodowych konwencji i programów ochrony przyrody.