Opis zwierzęcia

Jedwabnik morwowy (Bombyx mori) to gatunek owada należący do rodziny jedwabnikowatych, który od wieków odgrywa niezwykle ważną rolę w produkcji jedwabiu. Jest to owad hodowlany, którego naturalne środowisko życia w stanie dzikim jest praktycznie nieznane, ponieważ od tysięcy lat jest on hodowany przez człowieka. Jedwabnik morwowy został udomowiony w starożytnych Chinach, a tajemnica produkcji jedwabiu była strzeżona przez Chińczyków przez ponad dwa tysiące lat. Z czasem hodowla jedwabników rozprzestrzeniła się na inne regiony Azji, a później dotarła również do Europy i Ameryki.

Jedwabnik morwowy jest małym owadem, którego długość ciała dorosłej samicy może osiągać do 3 cm, natomiast samce są nieco mniejsze. Charakterystyczną cechą jest ich niemożność do lotu, co jest wynikiem długotrwałej selektywnej hodowli przez człowieka. Barwa ciała może wahać się od białej przez żółtawą do szarobrązowej. Jedwabniki te przechodzą przez typowy dla motyli cykl życiowy, który obejmuje cztery główne etapy: jajo, gąsienica, poczwarka i dorosły owad.

Zdecydowanie najważniejszym etapem w życiu jedwabnika morwowego jest faza gąsienicy, ponieważ to właśnie wtedy produkowany jest jedwab. Gąsienice są wybrednymi żywicielami, których dietę stanowią wyłącznie liście morwy, stąd też nazwa owada. W ciągu swojego życia, które trwa około 6 tygodni, gąsienica intensywnie żeruje na liściach morwy, gromadząc energię niezbędną do przędzenia kokonu. Gdy nadejdzie odpowiedni czas, gąsienica przędzie wokół siebie delikatny, jedwabisty kokon. Wytwarzanie jednego kokonu trwa zazwyczaj od 2 do 3 dni, a gąsienica używa do tego celu jednego, nieprzerwanego włókna jedwabiu, które może osiągać długość nawet do 900 metrów.

Po wytworzeniu kokonu, w jego wnętrzu gąsienica przepoczwarza się, a po kilku tygodniach z poczwarki wyłania się dorosły jedwabnik. W hodowli jedwabników, większość kokonów jest zbierana przed wykluciem się dorosłych osobników, aby włókno jedwabne nie zostało uszkodzone. Jedwab pozyskiwany z kokonów jest następnie przetwarzany na różnego rodzaju tkaniny, które ze względu na swoje wyjątkowe właściwości – lekkość, miękkość, połysk i wytrzymałość – są niezwykle cenione w przemyśle tekstylnym.

Oprócz znaczenia gospodarczego, jedwabnik morwowy jest także obiektem badań naukowych, szczególnie w dziedzinie genetyki i biotechnologii. Jego genom został w pełni zsekwencjonowany, co otwiera drogę do dalszych badań nad sposobami udoskonalenia produkcji jedwabiu oraz możliwymi zastosowaniami inżynierii genetycznej w hodowli tych owadów.

Jedwabnik morwowy, mimo że jest owadem hodowlanym i nie występuje już dziko, odgrywa kluczową rolę w przemyśle jedwabniczym, będąc niezastąpionym źródłem naturalnego jedwabiu. Jego hodowla i przetwarzanie jedwabiu to tradycja, która przetrwała tysiąclecia i nadal stanowi ważny element kulturowy i gospodarczy w wielu regionach świata.