Wagi i miary

Status zagrożenia

Opis zwierzęcia

Kipunja wyżynna (Rungwecebus kipunji), znana również jako kipunji, to fascynujący i rzadki gatunek małpy, który został odkryty stosunkowo niedawno, bo w 2003 roku, w górskich lasach Tanzanii. Należy do rodziny Cercopithecidae, która obejmuje inne dobrze znane małpy takie jak pawiany czy mandryle. Kipunja wyżynna od razu przyciągnęła uwagę naukowców i przyrodników ze względu na swoje unikatowe cechy oraz ograniczony zasięg występowania, co czyni ją jednym z najbardziej zagrożonych gatunków małp na świecie.

Fizycznie, kipunja wyżynna jest średniej wielkości małpą o charakterystycznym wyglądzie. Posiada długie, gęste futro o barwie, która waha się od szarej do brązowej, z jaśniejszymi partiach na brzuchu. Jedną z najbardziej wyróżniających cech tego gatunku jest obecność dużego, puszystego ogona, który często przewyższa długością ciało zwierzęcia. Twarz kipunji jest niemal naga, z wyraźnymi, ciemnymi oczami i dużymi uszami. Zęby i szczęki tych małp są silne, przystosowane do diety składającej się głównie z owoców, choć nie gardzą one również liśćmi, kwiatami czy owadami.

Kipunja wyżynna wiedzie nadrzewny tryb życia, spędzając większość czasu na drzewach w poszukiwaniu pożywienia. Są to zwierzęta społeczne, żyjące w stosunkowo małych, ale zorganizowanych grupach składających się z kilku dorosłych samców, samic oraz ich potomstwa. Komunikacja w grupie odbywa się za pomocą różnorodnych dźwięków, gestów i mimiki, co pozwala na utrzymanie spójności grupy oraz ostrzeganie przed potencjalnymi zagrożeniami.

Habitat kipunji wyżynnej jest ograniczony do kilku izolowanych obszarów górskich w południowo-zachodniej Tanzanii, w tym w Górach Udzungwa i Górach Rungwe. Zasiedlają one głównie gęste, wilgotne lasy górskie, gdzie znajdują odpowiednie warunki do życia. Niestety, ich siedliska są zagrożone wycinką lasów, rolnictwem oraz rozprzestrzenianiem się ludzkich osiedli, co prowadzi do fragmentacji i zmniejszenia dostępnych terenów.

Kipunja wyżynna jest uznawana za gatunek krytycznie zagrożony wyginięciem. Oszacowania populacji są trudne z powodu trudno dostępnego i odizolowanego habitat, jednak według różnych źródeł, liczba dorosłych osobników może wynosić mniej niż 2000. Ochrona tego gatunku stanowi wyzwanie, ale jest niezbędna do jego przetrwania. Wymaga to międzynarodowej współpracy oraz działań lokalnych społeczności, w tym ustanowienia obszarów chronionych, ochrony naturalnych siedlisk oraz edukacji na temat znaczenia zachowania tych niezwykłych małp dla bioróżnorodności i zdrowia ekosystemów, w których żyją.